Op 4 augustus 1914 begon de Duitse invasie van ons land. Op 20 augustus 1914 marcheerden de Duitse troepen in Brussel op een steenworp van dit gemeentehuis op de Leuvense Steenweg. Het begin van 4 lange jaren van ontbering en vernedering voor de bevolking. De Eerste Wereldoorlog was de voedingsbodem voor de Tweede Wereldoorlog. De bevrijding in september 1944 maakte een einde aan opnieuw 4 lange jaren van oorlogsgruwel.
Sint-Joost betaalde gedurende deze twee oorlogen net als andere gemeentes een zware tol. Talrijke opgeroepen soldaten uit onze gemeente vielen in de strijd. De oorlogsgraven op het kerkhof van Sint-Joost en een herdenkingsmonument met hun namen op het Queteletplein zijn hier een blijvende getuigenis van. Tijdens WO II werd burgemeester Georges Pètre vermoord door rexisten. Een Duitse V1 stortte in 1944 neer op de Vier Septemberdagenlaan en vernielde verschillende huizen en een deel van de Steurssquare.
Onze gemeente telde ook op de Dwarsstraat 6 een martelkamer van de Duitse militaire politie (Geheime Feldpolizei) waar honderden verzetslui en gevangen genomen soldaten brutaal werden ondervraagd en gemarteld.
Dit alles is niet slechts een schim uit het verleden. Een parallel naar de actualiteit is snel gemaakt. Oorlogen en strijd blijven voor gruwel zorgen in Gaza, Syrië, Irak, Libië, Afghanistan, Oekraine, in Centraal Afrika, …
Het is daarom meer dan ooit belangrijk om stil te staan bij de herinnering aan de conflicten die Europa en ons land hebben verscheurd. Om het heden te begrijpen moeten we ons verleden kennen en er de juiste lessen uit trekken.
Het gemeentebestuur besteedde helaas weinig of geen aandacht aan de herdenking van 100 jaar 14-18 of aan 70 jaar na het einde van WO II. Op de laatste ceremonie aan het momument voor de doden op 21 juli 2014 daagde slechts 1 lid van het schepencollege op en werd bij de bevolking geen enkele ruchtbaarheid gegeven aan het gebeuren.
Het is inmiddels te laat om nog aan een WO I en WO II herdenkingevenement in onze gemeente te werken.
Ik zou er dan ook voor willen pleiten om voortaan een meer structurele aandacht te besteden aan de herdenkingen van de twee wereldoorlogen. Verschillende acties zijn hierbij relevant :
- Werken aan bewustwording bij vooral kinderen en jongeren. Pedagogische activiteiten in onze gemeentescholen zoals een bezoek aan de 14-18 tentoonstelling in het Jubelparkmuseum. Getuigenissen van oud-strijders in onze scholen.
- Het uitwerken van een pagina op de gemeentelijke website met informatie over Sint-Joost tijdens de twee wereldoorlogen.
- Een grotere aandacht voor de huldebetuigingen aan het Monument voor de doden op 21 juli en op 11 november. De ceremonie op 11 november werd enkele jaren geleden zelfs afgevoerd en samengevoegd met een ceremonie op 1 november. Het lijkt aangewezen om de ceremonie op 11 november terug in ere te herstellen.
- In de loop der jaren is het Monument voor de doden aan het Queteletplein beschadigd geraakt en verdwenen er vier van de zes gedenkplaten met namen van de gesneuvelden van WO II. Samen met de Directie Monumenten en Landschappen dient de herstelling van het monument bestudeerd te worden.
- En last but not least, samen met vaderlandslievende organisaties moet dringend werk worden gemaakt van het plaatsen van een herdenkingsplaat op de gevel van de Dwarsstraat 6 als aandenken aan de nazigruwel die er tijdens WO II plaatsvond.
